Psychische klachten
Een somber gevoel, gebrek aan plezier in het werk en prikkelbaarheid kunnen wijzen op psychische klachten, zoals een beroepsgebonden depressie en overspannenheid. Stress of ingrijpende gebeurtenissen op het werk zijn mogelijke oorzaken.
Als een depressie overwegend door het werk wordt veroorzaakt, dan spreken we van een beroepsgebonden depressie. Oorzaken zijn bijvoorbeeld pesten, stress of een niet-passende functie. Het belangrijkste kenmerk van een depressie is een verlaagde stemming. Mensen ervaren dat als somberheid of het onvermogen om plezier te beleven. Depressie en depressieve symptomen komen vaak voor: negentien procent van alle Nederlanders krijgt op enig moment in zijn leven een depressie.
Beroepsgebonden risico’s
Beroepsgebonden risico’s zijn onder meer:
- gebrek aan sociale ondersteuning (waaronder pesten);
- een niet-passende functie;
- te veel werk en een gebrek aan regelmogelijkheden (het werk niet zelf kunnen indelen);
- hoge psychologische eisen die het werk stelt;
- stressvolle gebeurtenissen in het werk;
- het als onrechtvaardig ervaren van bepaalde procedures in het werk.
De diagnose depressie wordt door een arts of bedrijfsarts gesteld.
Overspannenheid en burn-out
Te veel stress op het werk kan leiden tot overspannenheid en een burn-out. Het zijn de meest voorkomende beroepsziekten.
Overspannenheid
Overspannenheid impliceert dat er geen energiereserve meer aanwezig is. Overspannen mensen zijn vaak chronisch moe, gespannen, prikkelbaar, emotioneel labiel, hebben concentratieproblemen en slapen soms slecht. Het is het gevolg van een verstoord evenwicht tussen zaken die stress opleveren en het vermogen deze stress te verwerken.
Burn-out
Burn-out wordt veroorzaakt door een zeer langdurige (soms wel jarenlange) blootstelling aan te hoge werkstressoren, wat uiteindelijk een kloof veroorzaakt in de taakopdracht, de werkmotivatie en het werkplezier. Burn-out en overspannenheid staan bovenaan in de lijst van beroepsziekten: het betreft 81 procent van de gerapporteerde psychische aandoeningen.
Oorzaken
Werkgebonden risico’s die overspannenheid en burn-out kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- hoge werkdruk;
- grote emotionele belasting;
- gebrek aan regelmogelijkheden (het werk niet zelf kunnen indelen);
- toekomstonzekerheid;
- arbeidsconflicten;
- werktijden;
- ingrijpende gebeurtenissen op het werk of thuis;
- taken thuis en op het werk zijn moeilijk te combineren.
Posttraumatische stressstoornis
Schokkende gebeurtenissen op het werk die niet goed verwerkt zijn, kunnen leiden tot een posttraumatische stressstoornis.
Onverwerkt trauma
Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) kan ontstaan wanneer een traumatische gebeurtenis niet goed wordt verwerkt. De klachten zijn een combinatie van lichamelijke en psychische verschijnselen. Deze verschijnselen zijn in wezen een normale reactie als gevolg van ernstige stressgebonden situaties. Er is sprake van beroepsgebonden PTSS als de schokkende gebeurtenis tijdens het werk heeft plaatsgevonden. PTSS is doorgaans het gevolg van het meemaken of toeschouwer zijn van een schokkende gebeurtenis. Bijvoorbeeld getuige zijn van een zelfmoord (voor de trein springen), ernstige ongelukken, aanranding, verkrachting of berovingen met geweld. Of zich PTSS ontwikkelt, hangt onder meer af van de betekenis van het trauma voor het individu, al dan niet ervaren steun uit de omgeving en de vaardigheden om met ernstige gebeurtenissen om te gaan (coping).
Verschijnselen
Typische verschijnselen bij PTSS:
- herbeleving van de gebeurtenis;
- vermijden van herinneringen of emotionele uitschakeling hiervan;
- depressie;
- ernstige prikkelbaarheid met slaapstoornissen;
- extreme spanning als gevolg van bepaalde prikkels;
- heftige schrikreacties.
De diagnose PTSS wordt altijd door een arts of andere deskundige op het terrein van psychische klachten gesteld.
Klik hier voor zelftest depressie.
Bron: Campagne ikkan van SZW